Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść




Ratusz, pl. Rynek, Brzeg
foxi: Z prawej strony na fotografii uwieczniono fragment nowego bloku budowanego przy ulicy Zamkowej. Większość kilkusetletnich kamienic przy tej ulicy przetrwała działania II wojny światowej, jednak nieremontowana podupadła w latach powojennych i rozebrano je na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. W ich miejscu wzniesiono dwa równoległe do siebie, modernistyczne bloki. Jeden, ten w pierzei ...
Szkoła Podstawowa nr 3, ul. Kamienna, Brzeg
foxi: Cztery duże okna na parterze gmachu głównego to moja klasa 1 i 2 wtedy w szkole podstawowej nr 3
ul. Sikorskiego Władysława, gen., Brzeg
Paulus,: Maras byłby bardzo zadowolony....
Młyn wodny, ul. Zamkowa, Lewin Brzeski
Mmaciek: Kolejne w ostatnich dniach niezwykłe odrykcie (vide ). Aż dziw, że tak duży obiekt nie doczekał się wczesniej zdjęć współczesnych.
Most Odrzański (nie istnieje), Brzeg
kitapczy: Szeroka przestrzeń przed mostem to dawny Oder Tor Platz.

Ostatnio dodane
znaczniki do mapy

Sendu
Parsley
Sendu
Rob G.
Rob G.
MacGyver_74
MacGyver_74
Sendu
Sendu
Danuta B.
Danuta B.
Zbigniew Waluś
Danuta B.
Danuta B.
Alistair
Zbigniew Waluś
Zbigniew Waluś
Danuta B.
Alistair
Danuta B.
Danuta B.

Ostatnio wyszukiwane hasła


 
 
 
 
Joanna Schaffgotsch von Schomberg-Godulla
Autor: maras°, Data dodania: 2021-09-01 12:25:47, Aktualizacja: 2021-09-01 12:25:47, Odsłon: 1971

Śląski Kopciuszek

Joanna Schaffgotsch z domu Grycik (wariant pisowni: Gryzik) (niem. Johanna Gräfin von Schaffgotsch, ur. 29 kwietnia 1842 w Porembie, obecnie dzielnicy Zabrza, zm. 21 czerwca 1910 w Kopicach)– dziedziczka fortuny Karola Goduli, nobilitowana w 1858 roku z dodaniem do nazwiska von Schomberg-Godula, żona hrabiego Hansa Ulryka Schaffgotscha. Znana jako śląski Kopciuszek.

 

Ojciec Jan (ubogi komornik) zmarł w 1845 roku. Po śmierci męża Antonina z domu Hayn wraz ze swoimi dwoma córkami była w trudnej sytuacji finansowej, co spowodowało, że szybko zaczęła planować kolejne małżeństwo. Starsza córka Joanna przeszkadzała w planach małżeńskich Antoniny. W 1846 mała Joanna trafiła do domu Karola Goduli, gdzie opiekowała się nią służąca Emilia Lukas, przyjaciółka Antoniny. Godula był człowiekiem samotnym. Jego brzydota i ponury charakter działała odpychająco na otoczenie. Nocne doświadczenia chemiczne nasuwały też przypuszczenie, że paktuje z diabłem. Joanna nie okazywała strachu i nie czuła lęku do niego. Karol ujęty jej bezpośredniością, polubił ją do tego stopnia, że postanowił się nią zaopiekować. Zatrudnił nauczyciela, który przychodził i uczył Joannę w domu. Karol Godula zmarł 6 lipca 1848. Zgodnie z testamentem jego główną spadkobierczynią została 6-letnia wówczas Joanna, a fortuna, jaką zgromadził śląski przedsiębiorca była jedną z największych w dziejach Górnego Śląska. Joanna odziedziczyła: 4 kopalnie galmanu i połowę udziału w kolejnej, 6 kopalni węgla, 4 majątki ziemskie – Szombierki-Orzegów, Bobrek, Bujaków oraz Chudów-Paniówki – łącznie prawie 70 tysięcy mórg pola i prawie 3,5 tys. mórg lasu. Swoim siostrzeńcom Godula zapisał jedynie legaty pieniężne w kwocie 200 tys. talarów. Mając na uwadze bezpieczeństwo Joanny (zgodnie z testamentem majątek przeszedłby w ręce krewnych Goduli po bezpotomnej śmierci Joanny), wyznaczył w testamencie jej opiekunów: swojego przyjaciela Maksymiliana Schefflera, Jana Fryderyka Fincklera, Emilię Lucas i kilku innych współpracowników. Joannę wywieziono do Wrocławia, gdzie w klasztorze urszulanek kontynuowała naukę. W 1849 Joanna wraz z Emilią Lucas wróciły do Szombierek, tu zamieszkały w pałacu Goduli. Dalszą naukę Joanny prowadziła zatrudniona w tym celu dyplomowana nauczycielka z Wiednia Amalia Porsanner von Ehrenthal. W tym czasie krewni Goduli coraz silniej dążyli do obalenia testamentu. Scheffler obawiając się o życie Joanny, ponownie wywiózł ją do Wrocławia, do klasztoru urszulanek. Po zakończeniu nauki, Joanna zamieszkała razem z Schefflerem w jego willi we Wrocławiu. Tam prawdopodobnie poznała Hansa Ulryka Schaffgotscha, swojego przyszłego męźa. Scheffler wystarał się również o nobilitację Joanny. 6 października 1858 roku Król Prus Fryderyk Wilhelm IV Hohenzollern nadał jej szlachectwo zmieniając nazwisko na Gryzik von Schomberg-Godula i nadał herb. Znalazły się w nim błękit i złoto, barwy Górnego Śląska oraz kupla.

15 listopada 1858 Joanna została żoną hrabiego Hansa Ulryka Schaffgotscha z Cieplic (w 7. pokoleniu potomka generała Hansa Ulryka Schaffgotscha i piastowskiej księżniczki z Brzegu Barbary Agnieszki). Uroczystość miała miejsce w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Bytomiu. Wcześniej, 23 października tego samego roku przyszli małżonkowie podpisali w pałacu Szombierkach kontrakt ślubny. Małżeństwo Hansa Ulryka i Joanny Gryzik von Schomberg-Godula zapoczątkowało górnośląską linię rodu Schaffgotschów.

Hansa Ulryka i Joannę różniło wiele rzeczy – on raczej niemajętny (rodową fortunę odziedziczył stryj), z historycznej arystokracji i koligacjami z europejskimi dynastiami, a ona córka służącej, ale za to bardzo bogata, niedawno nobilitowana. Choć mariaż był planowany, to okazał się udany. Zaraz po uroczystości zaślubin małżonkowie zamieszkali w willi Schefflera przy obecnej ulicy Ogrodowej we Wrocławiu, a następnie przeprowadzili się do domu przy obecnej ulicy Świdnickiej (1860 r.). W 1859 roku prawni opiekunowie Joanny zakupili dla małżonków majątki w Kopicach, Chudowie i Paniowach. Ośrodkiem posiadłości Schaffgotschów został pałac w Kopicach – jedna z najwspanialszych rezydencji na Śląsku, w połowie XIX wieku. W 1865 Joannę uznano za pełnoletnią, a tym samym zdobyła ona prawo do dysponowania swoim majątkiem, co czyniła z wielkim sukcesem (jej mąż utrzymywał się z posagu).

 

Joanna urodziła czworo dzieci: Hansa Karola (1859), Klarę (1860), Elżbietę (1862) i Eleonorę (1864).

W 1864 Joannę nominowano na damę honorową bawarskiego orderu Teresy.

Zmarła 21 czerwca 1910 roku w swojej rezydencji w Kopicach. Pochowano ją w mauzoleum rodzinnym obok miejscowego kościoła. W 1945 żołnierze Armii Czerwonej wyciągnęli stamtąd ciało jej i męża i sprofanowali. Zwłoki zostały następnie pochowane w zbiorowej mogile obok mauzoleum. 20 czerwca 2020 roku odbył się ponowny pochówek Joanny i jej męża w odrestaurowanym kopickim mauzoleum.

 

Główną posiadłością Joanny i Hansa Ulryka był pałac w Kopicach otoczony 54-hektarowym parkiem. Schaffgotschowie posiadali również zamek w Chudowie (traktowany jako miejsce do wypoczynku) oraz pałac w Bytomiu-Szombierkach, wybudowany przez Karola Godulę, a odziedziczony przez Joannę. Małżeństwo zarządzało ogromnym majątkiem, w skład którego wchodziły m.in.:

  • huta cynku Godula w Orzegowie, wybudowana w 1854, czynna do 1919,
  • kopalnia węgla kamiennego Hohenzollern (później Szombierki) w Bytomiu-Szombierkach, otwarta w 1870,
  • kopalnia węgla kamiennego Paulus (Paweł), założona w 1842, połączona w 1844 z wybudowaną przez Karola Godulę kopalnią Orzegów,
  • kopalnia węgla kamiennego Gräfin Johanna (Bobrek),
  • kopalnia węgla kamiennego Bujaków w Orzeszu, założona w 1844,
  • kopalnia węgla kamiennego Kleofas w Katowicach, założona w 1840,
  • kopalnia węgla kamiennego Lithandra (później Wanda) w Rudzie Śląskiej – Nowym Bytomiu, założona w 1830,
  • kopalnia węgla kamiennego Gotthard (później Karol), uruchomiona, a w latach 1873–1877,
  • kopalnia rud cynku Elizabeth w Bytomiu-Bobrku,
  • kopalnia rud cynku Maria w Bytomiu-Miechowicach,
  • koksownia w Orzegowie, zbudowana 1900-1903,
  • koksownia w Zdzieszowicach.

W 1905 zakłady przemysłowe Schaffgotschów zostały przekształcone w spółkę Gräflich Schaffgotsche Werke, z kapitałem 50 mln marek, z czego 49,98 mln należało do Joanny. W 1906 Joanna podzieliła swoje udziały w spółce pomiędzy dzieci (2/5 dla Hansa Karola i po 1/5 dla Klary, Elżbiety i Eleonory.

Joanna i Hans Ulryk Schaffgotschowie byli fundatorami wielu kościołów, kaplic, szkół, ochronek. Wspomagali biednych, sieroty, bezdomnych. W 1857 zorganizowali kasę zapomogową dla pracowników hut cynku. Po śmierci Joanny działalność tą kontynuowała spółka akcyjna Gräflich Schaffgotsche Werke. W 1911 roku zorganizowała ona w Szombierkach (potem w Goduli i Orzegowie) kuchnię mleczną, gdzie wszystkie matki mogły dostać raz w tygodniu odżywki dla dzieci i bezpłatnie korzystać z opieki lekarskiej.

Wśród wielu obiektów fundowanych lub dotowanych przez Joannę i Hansa Ulryka Schaffgotsch są:

27 kwietnia 2007 roku odbyła się uroczystość nadania sztandaru i imienia hrabiny Joanny Gryzik von Schaffgotsch Szkole Podstawowej nr 3 w Rudzie Śląskiej.Joanna von Schaffgotsch w kulturze

Joanna von Schaffgotsch w kulturze:

  • Pokład Joanny Gustawa Morcinka, to opowieść o fikcyjnej kopalni Arnold, zaczynająca się od wizyty hrabiny w nowo powstałym pokładzie nazwanym jej imieniem. Przez pierwszych kilka rozdziałów Hrabina jest bohaterką drugoplanową powieści.
  • Joanna jest bohaterką komiksu Joanna i spółka wydanego w 2018 roku przez Regionalny Instyt Kultury w Katowicach. książka składa się z pięciu opowieści, której autorami są rysownicy i scenarzyści z województwa śląskiego: Daniel Gizicki, Marta Szudyga, Tomasz Kontny, Katarzyna Klas, Krzysztof Budziejewski, Artur Chochowski oraz Mikołaj Ratka (redaktor naczelny
  • Piosenka Jo Joanna, której autorką i wykonawczynią jest Jola Literska. Do piosenki stworzony został teledysk oparty na rysunkach z komiksu Joanna i spółka

 

Za https://pl.wikipedia.org/wiki/Joanna_Schaffgotsch


/ / / / / / /
/ / / / /
/ / / /
jkw | 2021-09-01 22:00:43
Która wiila przy ul. Ogrodowej we Wrocławiu jest willą Schefflera? Historia się działa ok. roku 1860, a osiedle Grabiszynek, więc również i obecna ul.Ogrodowa wzmiankowana w artykule, powstały w latach 20-tych XX wieku. Wcześniej były w tym miejscu łąki i mokradła.