Zamek Piastów Śląskich w Brzegu – rezydencja Piastów śląskich powstała w XIII w., obecnie siedziba Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu.
XIII – XV w.
Pierwsze informacje o istnieniu zamku pochodzą z 1235 r. Wówczas miał tu swoją siedzibę namiestnik książęcy. Zamek stanowił także miejsce postojowe w czasie podróży dla książąt wrocławskich. Pod koniec XIII w. książę Bolesław I obok zamku wzniósł wolnostojącą kwadratową wieżę, zwaną Wieżą Lwów.
W 1311 r. wyodrębniło się Księstwo Brzeskie i wówczas zamek stał się siedzibą książąt brzeskich. W latach 1360-70 książę Ludwik I brzeski dokonał przebudowy zamku. Do dziś zachowały się ówczesne fragmenty muru. Podczas tej rozbudowy w latach 1368-69 obok zamku wzniesiono kaplicę dworską (kaplica św. Jadwigi) - mauzoleum rodu oraz nowy budynek mieszkalny.
XVI w.
W połowie XVI w. książę Jerzy z żoną Barbarą z Hohenzollernów dokonali przebudowy obiektu na styl renesansowy, wzorując się na Zamku Krolewskim na Wawelu. Z tej racji zamek jest określany mianem Śląskiego Wawelu. W latach 1541-44 wzniesiono południowe skrzydło, a między 1544 a 1547 r. powstało skrzydło wschodnie. Skrzydło północne wzniesiono dopiero po umocnieniu grząskiego terenu od strony Odry. Gdy po wbito kilkuset dębowych pali i osadzono je na twardym podłożu, można było stawiać fundamenty. W 17 października 1547 r. zmarł książę Fryderyk II, a nadzór na pracami budowlanymi przejął jego syn Jerzy II.
W latach 1554-60 wzniesiono paradną Bramę Wjazdową. Składa się ona z trzech części oraz balustrady. Na dolnej kondygnacja ma motyw antycznego łuku triumfalnego. Ponad łukiem fundator umieścił posągi swój i żony w rzeczywistych wymiarach oraz herby rodowe trzymane przez pary giermków. Książę zlecił także umieszczenie w trzeciej kondygnacji popiersia władców swojej dynastii.
W pierwszym rzędzie wyrzeźbiono popiersia 13 pierwszych władców państwa polskiego. W drugim umieszczono popiersia książąt śląskich.
Pokrycie takimi zdobieniami rzeźbiarskimi miało na celu głoszenie chwały dynastii Piastów i władców Brandenburgii.
Od strony dziedzińca wyrzeźbiono elewację krużganków, drzwi i okien. Zamek miał bogato wyposażone wnętrza. Jerzy II zamówił we Flandrii arrasy o łącznej długości 300 łokci (170 m). Wyposażenie sal nie dotrwało do naszych czasów.
Przebudową zamku zajmowali się włoscy architekci Jakub i Franciszek Parr. Ich kontynuatorami byli Bernard i Piotr Niuronowie, którzy pod koniec wieku ufortyfikowali rezydencję. Prace budowlane trwały do 1560 r., a wykończenia do 1582 r.
XVII - XIX w.
W 1675 r. na zamku zmarł ostatni potomek z linii Piastów śląskich, Jerzy Wilhelm i rezydencja zaczęła podupadać. Opuszczony zamek uległ niewielkim zniszczeniom w czasie ostrzału miasta przez króla pruskiego, Fryderyka II w 1741 r. Następnie zamek pełnił funkcję karczmy, koszar, magazynu.
Od XX w.
W 1922 r. usunięto z zamku magazyny i przeprowadzono drobne konserwacje: zabezpieczono Bramę Wjazdową. W 1924 r. założono tu Muzeum Miejskie. W 1945 r. budowla została ponownie uszkodzona. W 1952 r. otwarto tu obecne muzeum. W latach 1966-90 budowlę odbudowano na wzór stanu z XVI w. Odnowiono Bramę Wjazdową, krużganki i kilka sal.
Zamek posiadał status zabytku klasy 0 (nomenklatura ta obecnie nie jest już stosowana). Obecnie znajduje się tu Muzeum Piastów Śląskich. Wewnątrz zgromadzone są zabytki związane z historią miasta i ziemi brzeskiej oraz Piastów śląskich. Wg.
XIII – XV w.
Pierwsze informacje o istnieniu zamku pochodzą z 1235 r. Wówczas miał tu swoją siedzibę namiestnik książęcy. Zamek stanowił także miejsce postojowe w czasie podróży dla książąt wrocławskich. Pod koniec XIII w. książę Bolesław I obok zamku wzniósł wolnostojącą kwadratową wieżę, zwaną Wieżą Lwów.
W 1311 r. wyodrębniło się Księstwo Brzeskie i wówczas zamek stał się siedzibą książąt brzeskich. W latach 1360-70 książę Ludwik I brzeski dokonał przebudowy zamku. Do dziś zachowały się ówczesne fragmenty muru. Podczas tej rozbudowy w latach 1368-69 obok zamku wzniesiono kaplicę dworską (kaplica św. Jadwigi) - mauzoleum rodu oraz nowy budynek mieszkalny.
XVI w.
W połowie XVI w. książę Jerzy z żoną Barbarą z Hohenzollernów dokonali przebudowy obiektu na styl renesansowy, wzorując się na Zamku Krolewskim na Wawelu. Z tej racji zamek jest określany mianem Śląskiego Wawelu. W latach 1541-44 wzniesiono południowe skrzydło, a między 1544 a 1547 r. powstało skrzydło wschodnie. Skrzydło północne wzniesiono dopiero po umocnieniu grząskiego terenu od strony Odry. Gdy po wbito kilkuset dębowych pali i osadzono je na twardym podłożu, można było stawiać fundamenty. W 17 października 1547 r. zmarł książę Fryderyk II, a nadzór na pracami budowlanymi przejął jego syn Jerzy II.
W latach 1554-60 wzniesiono paradną Bramę Wjazdową. Składa się ona z trzech części oraz balustrady. Na dolnej kondygnacja ma motyw antycznego łuku triumfalnego. Ponad łukiem fundator umieścił posągi swój i żony w rzeczywistych wymiarach oraz herby rodowe trzymane przez pary giermków. Książę zlecił także umieszczenie w trzeciej kondygnacji popiersia władców swojej dynastii.
W pierwszym rzędzie wyrzeźbiono popiersia 13 pierwszych władców państwa polskiego. W drugim umieszczono popiersia książąt śląskich.
Pokrycie takimi zdobieniami rzeźbiarskimi miało na celu głoszenie chwały dynastii Piastów i władców Brandenburgii.
Od strony dziedzińca wyrzeźbiono elewację krużganków, drzwi i okien. Zamek miał bogato wyposażone wnętrza. Jerzy II zamówił we Flandrii arrasy o łącznej długości 300 łokci (170 m). Wyposażenie sal nie dotrwało do naszych czasów.
Przebudową zamku zajmowali się włoscy architekci Jakub i Franciszek Parr. Ich kontynuatorami byli Bernard i Piotr Niuronowie, którzy pod koniec wieku ufortyfikowali rezydencję. Prace budowlane trwały do 1560 r., a wykończenia do 1582 r.
XVII - XIX w.
W 1675 r. na zamku zmarł ostatni potomek z linii Piastów śląskich, Jerzy Wilhelm i rezydencja zaczęła podupadać. Opuszczony zamek uległ niewielkim zniszczeniom w czasie ostrzału miasta przez króla pruskiego, Fryderyka II w 1741 r. Następnie zamek pełnił funkcję karczmy, koszar, magazynu.
Od XX w.
W 1922 r. usunięto z zamku magazyny i przeprowadzono drobne konserwacje: zabezpieczono Bramę Wjazdową. W 1924 r. założono tu Muzeum Miejskie. W 1945 r. budowla została ponownie uszkodzona. W 1952 r. otwarto tu obecne muzeum. W latach 1966-90 budowlę odbudowano na wzór stanu z XVI w. Odnowiono Bramę Wjazdową, krużganki i kilka sal.
Zamek posiadał status zabytku klasy 0 (nomenklatura ta obecnie nie jest już stosowana). Obecnie znajduje się tu Muzeum Piastów Śląskich. Wewnątrz zgromadzone są zabytki związane z historią miasta i ziemi brzeskiej oraz Piastów śląskich. Wg.
